Dünyada küresel ısınma, iklim değişikliği ve nüfusun hızla artması ve buna karşılık tatlı su kaynaklarının giderek azalması sebebiyle su ihtiyacı her geçen gün artmaktadır. Dünyadaki su kaynaklarının  %97,5’i tuzlu su, geriye kalan %2,5’i tatlı su kaynaklarından oluştuğundan göl, baraj, akarsu ve yeraltı suyu gibi temiz su kaynaklarının korunması suyun verimli ve doğru kullanımı önem arz etmektedir. Bu durumda, yaşam için vazgeçilmez doğal kaynak olan ve önemi giderek daha stratejik hale gelen su kaynaklarının bugün ve gelecekteki gereksinimleri karşılayabilecek en akılcı şekilde kullanılması gerekmektedir.

Ülkemizde de küresel ısınma, iklim değişikliği ve nüfus artışı su kaynaklarının etkin ve verimli kullanımının önemini artırmaktadır. Çünkü ulusal çalışmaların sonuçlarına ve uluslararası göstergelere göre Türkiye kişi başına düşen kullanılabilir su potansiyeli bakımından su fakiri olmamakla birlikte su stresi bulunan ülkeler arasında yer almakta olup önleyici yaklaşım ilkesiyle su kaynaklarının korunması ve etkin kullanımı önem arz etmektedir.

İlimizde de, Dünyada ve ülkemizde olduğu gibi, bireysel ve toplumsal olarak su kaynaklarını bilinçli kullanması gerekmekte olup bu amaçla, İlimizde suların daha etkin ve verimli kullanımına yönelik olarak 20/03/2023 tarih ve E-71766281-010.07.01-3257009 saylı “İzinsiz Su Kullanımının Önlenmesi” konulu Valilik Genel Emiri yayımlanarak özellikle tarımsal amaçlı su kullanımına yönelik tedbirler alınmıştır.

Yaz aylarının gelmesi, içme ve kullanma sularının tarımsal amaçlı olarak ve diğer farklı amaçlarla kullanımı, köylerdeki ve kırsaldaki nüfus artışı su kullanımını artırmış, bazı yerleşim yerlerinde içme ve kullanma sularında yetersizlikler ortaya çıkmıştır.  Bu nedenle, içme ve kullanma sularının kullanımına yönelik Valiliğimizce bazı yeni tedbirler alınmasına ihtiyaç duyulmuştur.

5442 sayılı İl İdaresi Kanunun 9'uncu maddesinin (ç) fıkrasında; “Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve diğer mevzuatın verdiği yetkiyi kullanmak ve bunların yüklediği ödevleri yerine getirmek için valiler genel emirler çıkarabilir ve bunları ilan ederler” ibaresi bulunmaktadır. Aynı kanunun 11'inci maddesinin (c) fıkrasında ise “İl sınırları içinde huzur ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığının, tasarrufa müteaallik emniyetin, kamu esenliğinin sağlanması ve önleyici kolluk yetkisi valinin ödev ve görevlerindendir. Bunları sağlamak için vali gereken karar ve tedbirleri alır. Bu hususta alınan ve ilan olunan karar ve tedbirlere uymayanlar hakkında 66'ıncı madde hükmü uygulanır" hükmü yer almaktadır.

Anılan Kanunun 66'ıncı maddesinde; “İl genel kurulu veya idare kurulları yahut en büyük mülkiye amirleri tarafından kanunların verdiği yetkiye istinaden ittihaz ve usulen tebliğ veya ilan olunan karar ve tedbirlerin tatbik ve icrasına muhalefet eden veya müşkülat gösterenler veya riayet etmeyenler, mahallî mülkî amir tarafından Kabahatler Kanununun 32'nci maddesi hükmü uyarınca cezalandırılır. Ancak, kamu düzenini ve güvenliğini veya kişilerin can ve mal emniyetini tehlikeye düşürecek toplumsal olayların baş göstermesi hâlinde vali tarafından kamu düzenini sağlamak amacıyla alınan ve usulüne göre ilan olunan karar ve tedbirlere aykırı davrananlar, üç aydan bir yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır” ibaresi bulunmaktadır.

5326 sayılı Kabahatler Kanunun “Emre aykırı davranış” başlıklı 32'nci maddesinde; “Yetkili makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığının korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye yüz Türk Lirası idari para cezası verilir. Bu cezaya emri veren makam tarafından karar verilir. ..." hükümleri bulunmaktadır.

Bu kapsamda; ilimizde içme ve kullanma sularını daha etkin verimli ve mevzuata uygun kullanımını sağlamak amacıyla;

1. İçme ve kullanma suyu şebekelerinde mutlaka su sayacı kullanılacak, su sayacı bedelini abone ödeyecek ve sayaçlar çalışır vaziyette olacaktır. Köy muhtarlıkları Abone Kayıt Defteri tutacak, abone kaydı yaptırmayan haneye şebekeden su verilmeyecektir.

2. İçme ve Kullanma suyu tüketimleri mahalli şartlara ve mevsimlere göre mutlaka ücretlendirilecektir.

3. İçme ve kullanma suyunun amaç dışı kullanımını önlemek amacıyla su şebekelerinde hacim esaslı ve kademeli ücretlendirmeler yapılarak yaygınlaştırılacaktır. Bir haneye birden fazla abone bağlantısı yapılmayacaktır. Ücretlendirme yapılırken mahallin su kaynakları dikkate alınacak, aşırı kullanımın önlenmesi için caydırıcı tarifeler uygulanabilecektir.

4. İçme ve kullanma suyunu işleten yerel yönetim birimleri tarafından şebekelerden gelen suların bağ, bahçe sulama gibi tarımsal amaçlı sulamada kullanılmaması için gerekli önlemler alınacaktır.

5. Üzerinde ev veya damlı yapı olmayan sadece bahçe sulaması yapılacak olan arsa, tarla gibi yerlere bu Genel Emrin yayımı tarihi itibariyle kesinlikle içme suyu aboneliği verilmeyecektir.

6. Köy muhtarlıklarınca belirlenen ve Mülki Amir tarafından onaylanan tarifelere ve yasaklara uymayanlar hakkında uygulanacak cezalar yine muhtarlıklarca belirlenecek ve Mülki Amirin onayıyla kesinleşecektir.

7. İçme ve kullanma suyunu yöneten yerel yönetim birimlerince kayıp kaçak miktarlarını en aza indirmek için gerekli tedbirler alınacaktır.

8. 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun uyarınca belge alınmaksızın sondaj kuyusu açmak yasaktır. İzinsiz açılan kuyular içme suyu amaçlı kuyuları, doğal su kaynaklarını veya çeşmeleri olumsuz etkilediğinden, tespiti halinde, ilgili yerel yönetim birimlerince DSİ’ye bildirilecektir.    

9. İçme ve kullanma maksatlı açılmış olan tüm kuyular İl Özel İdaresi ve belediyeler tarafından DSİ’ye bildirilerek kayıt altına aldırılacaktır.

10. Valiliğimizce yayımlanmış olan 20.03.2023 tarihli ve 3257009 sayılı Genel Emir ile ilimizde tüm yer altı ve yer üstü su kaynaklarından DSİ’nin izni olmadan su kullanımı yasaklanmış olup içme ve kullanma suyu kaynaklarının azalmasına da neden olan izinsiz su kullanımının önlenmesine yönelik tedbirlerin takip edilmesine devam edilecektir.

11. Toplumsal farkındalığın artırılması, vatandaşlarımızın su tasarrufuna yönelik bilinçli hareket etmesi için ilgili yerel yönetim birimlerince eğitici afiş, broşür vb. döküman hazırlanarak vatandaşla buluşma toplantılarında ve ziyaretlerde kullanılacak ayrıca sosyal medya ve diğer platformlardan da yayımlanarak eğitim ve bilinçlendirme çalışması yapılacaktır.

Yukarıda belirtilen emir, tedbir ve yasaklara uymayanlar hakkında; fiilleri ile ilgili olarak kanunlarda özel bir hüküm bulunmadığı ve fiilleri ayrıca suç oluşturmadığı takdirde 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’nun 11/C ve 66'ıncı maddesi hükümleri gereğince 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 32. maddesi ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu hükümleri uyarınca işlem yapılacaktır.

Bu “Valilik Genel Emri’ndeki hususlar görev ve sorumluluk alanları itibariyle kaymakamlıklar, İl Özel İdaresi,  belediyeler, köy ve mahalle muhtarlıkları ile kolluk kuvvetleri tarafından mahallen ilan ettirilerek vatandaşlarımıza duyurulacaktır. 

“Valilik Genel Emri” uygulamasının temin ve takibi; Kaymakamlıklar, İl Emniyet Müdürlüğü, İl Jandarma Komutanlığı, İl Özel İdaresi, belediye başkanlıkları, köy ve mahalle muhtarlıkları ve ilgili diğer resmi daireler tarafından yapılacaktır.